PAWILON 10

Autor projektu: arch. Bolesław Szmidt
Rok budowy: 1949

To pierwszy wybudowany po II wojnie światowej pawilon i pierwszy stały modernistyczny obiekt na terenie MTP (zazwyczaj modernistyczne i awangardowe pawilony z czasów Powszechnej Wystawy Krajowej miały charakter tymczasowy). Stanął na terenie dawnego cmentarza, domykając pierzeję placu Św. Marka. Zaprojektował go Bolesław Szmidt, wówczas naczelny architekt targowy. Budynek wyróżniał się oryginalną elewacją frontową, która za sprawą znajdujących się po bokach żaluzji, sprawiała wrażenie głębi telewizyjnej witryny. Dzięki wysunięciu górnej kondygnacji i wsparcia jej na podporach, bryła zyskała na lekkości. Dobre rozplanowanie i proporcje pawilonu skutkowały tym, że uznawany był przez wiele lat za wzór funkcjonalności i dobrych rozwiązań architektonicznych. Ciekawie rozwiązano w nim doświetlenie wnętrza poprzez kopułki umieszczone w suficie. Detal i aranżacje wnętrz były dziełem plastyków Szynkowskiego i Jezierskiego. Jak oceniają architekci, budynek broni się do dzisiaj świeżością formy. Przed wejściem do budynku, po bokach schodów, znalazły się fontanny. Obecnie w ich miejsce nasadzono zieleń – drzewa iglaste i inne rośliny.

Budynek powstał na zamówienie Ministerstwa Komunikacji, które po raz pierwszy swoją ekspozycję prezentowało w nim w 1949 r. Wówczas obiekt odwiedzili prezydent Bolesław Bierut i premier Józef Cyrankiewicz.

W 1955 r., gdy po raz pierwszy na Międzynarodowych Targach Poznańskich pojawili się Chińczycy, całkowicie odmienili obiekt, montując na elewacji frontowej dekoracje, które nadały mu zupełnie odmiennego, orientalnego charakteru. Zabieg powtórzyli rok później, dodając przy wejściu do budynku dwa lwy. W środku budynku postawili nawet pomnik Mao Tse-Tunga.

Przez lata na szczycie budynku znajdował się neon „UNIVERSAL”. Od 2009 r. funkcjonuje jako Centrum Prasowe MTP. Na parterze odbywają się konferencje prasowe, uroczyste wydarzenia, spotkania i wystawy, z kolei na piętrze znajdują się biura i specjalnie wydzielona przestrzeń dla dziennikarzy.

PAWILON 4

Autor projektu: arch. Bolesław Szmidt
Rok budowy: 1954-1955

Okazały gmach o powierzchni wystawowej 5000 m2, utrzymany jest w czystej stylistyce klasycyzującego socrealizmu, jedyny w takiej konwencji na terenie targów. Zbudowany został przez Miastoprojekt Stolica - Przedsiębiorstwo Projektowe Budownictwa Miejskiego Warszawa. Silnie zaakcentowano w nim boczne ryzality i portyki z kolumnami. Hala ma dwie nawy w konstrukcji żelbetowej z łukowym dachem z pustaków ceramicznych wzmocnionych stalowymi ściągami. Rozwiązanie wybrano nie ze względów architektonicznych, ale głównie prozaicznych – w związku z krótkim terminem realizacji i ograniczonymi możliwościami finansowymi. Budynek stanął w parku targowym, wyznaczając zachodnią pierzeję Placu Marka.

Był jednym z pawilonów oddanych na XXIV Międzynarodowe Targi Poznańskie, pierwsze po pięcioletniej przerwie w latach 1951-1954, wywołanej zimną wojną. Służył wówczas jako pawilon wystawowy Niemieckiej Republiki Demokratycznej. W kolejnych latach gościli w nim Czechosłowacy, Węgrzy i – jeszcze zanim zajęli Pawilon 17 w 1962 r. - wystawcy ze Związku Radzieckiego.

W 2000 r. pawilon przeszedł modernizację, w ramach której dobudowano do niego łączniki z pawilonami 3A i 5.

PLAC MARKA
(Plac Św. Marka lub Plac Centralny)

Autor projektu: arch.Roger Sławski
Rok budowy: 1929

Powstał na Powszechną Wystawę Krajową w 1929 r. To rozległy dziedziniec na północ od Wieży Górnośląskiej, z którego można było dostać się do dziesięciu pawilonów. Swoją nazwę zawdzięcza podobieństwu do najsłynniejszego placu Wenecji – placu Św. Marka. Wszystko za sprawą imponujących podcieni z kolumnami, które otaczały go z trzech stron świata: zachodu, północy i wschodu. Kolumny miały złocone kapitele, a między nimi rozciągał się ozdobny fryz. Choć współczesna architektura sąsiadujących z placem pawilonów zmieniła jego historyczny, silnie kojarzony z Pewuką charakter, nazwa używana jest do dzisiaj.

Plac usytuowany był przy elewacji nowej, murowanej Hali Centralnej i istniejącej już wcześniej, drewnianej, zaprojektowanej przez Kazimierza Rucińskiego w 1923 r. Hali Maszyn, której architekt dodał kolumnadę, taką samą, jaka zdobiła Halę Centralną. Plac miał 270 m długości i 80 m szerokości. Ustawiono na nim dwie fontanny: akt z delfinem Marcina Rożka znajdujący się na środku sadzawki oraz wysoki strzelisty obelisk autorstwa Adolfa Berezowskiego i Jana Golińskiego z figurami czterech faunów trzymających fujarki, z których tryskała woda.

Co ciekawe, Roger Sławski planował powstanie drugiego bliźniaczego placu, który miał znaleźć się przy Hali Przemysłu Ciężkiego. Jego ściany - zależnie od wersji – miały tworzyć kolumnady lub arkady. Oba place miała spinać Wieża Górnośląska, w miejscu której stoi obecnie Iglica.

Plac Marka jest największą otwartą przestrzenią na Międzynarodowych Targach Poznańskich o bardzo dużym potencjale. Umożliwia zarówno zaprezentowanie wielu różnorodnych maszyn i urządzeń, jak i daje możliwość zorganizowania innych wydarzeń. Na przykład w tym miejscu w 2006 r. odbyła się prapremiera opery Ca Ira Rogera Watersa. Na placu zainstalowano wtedy trzy sceny, w tym jedną dwupoziomową, przygotowano widownię na 14 000 widzów. Rok później wystąpiła tu Shinead O’Connor. W 2009 r. w ramach Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego Malta na Placu Marka wystąpiły zespoły: Nine Inch Nails i Jane’s Addiction. Plac pełni też rolę parkingu obsługującego wydarzenia targowe.

PAWILON 3A – Westybul,
Pawilon Reprezentacyjny

Autor projektu: arch. Roger Sławski
Rok budowy: 1928-1929

Westybul – to symboliczny obiekt zbudowany na Powszechną Wystawę Krajową, jako wejście reprezentacyjne na tereny targowe. Budynek z charakterystyczną żelbetową 35-metrową wieżyczką, zwieńczoną orłem w stylu art deco i neonem z rzymską liczbą X, symbolizującą 10. rocznicę odzyskania przez Polskę niepodległości. Bogato zdobiona fasada wyróżniała się doryckim portykiem i malarskimi alegoriami, przedstawiającymi Przemysł, Rolnictwo i Handel oraz scenę zjednoczenia ziem polskich po zaborach. Przed budynkiem stanęły 20-metrowe stalowe maszty na flagi. W środku mieściły się sale koncertowa, kongresowa i reprezentacyjna. Wnętrze Westybulu urządzone było z przepychem: znajdowały się tam liczne zdobienia i witraże, meble wykonane ze szlachetnych gatunków drewna, wprowadzono gazony i wazy z zielenią. Na zdobionych sufitach wisiały eleganckie żyrandole i lampiony, a na ścianach kinkiety. Wydzielono strefy wypoczynku i specjalne aneksy wyłożone dywanami.

To tu 16 maja 1929 r. odbyła się oficjalna ceremonia otwarcia Pewuki, podczas której prezydent Ignacy Mościcki przeciął nożyczkami biało-czerwoną wstęgę i wypuścił z dłoni białego pocztowego gołębia, otwierając największą wystawę jaką kiedykolwiek zorganizowano w naszym kraju. Zajmowała ona obszar trzykrotnie większy niż obecne tereny targowe. Rozciągała się od skrzyżowania ulic Bukowskiej i Głogowskiej aż do Parku Kasprowicza. Ozdobą Westybulu były wówczas organy z włocławskiej fabryki Braci Biernackich, na których zagrał Feliks Nowowiejski, wybitny polski kompozytor i dyrygent, twórca „Hymnu Triumfalnego”, napisanego specjalnie na tę okazję.

Nowa część pawilonu wystawienniczego 3A zaprojektowana przez Studio ADS, powstała w 1999 r., w miejscu wyburzonego pawilonu 8a oraz części dawnego placu Św. Marka. Budynek łączy się z pawilonem nr 3 i - przez łącznik - z pawilonem nr 4. W trakcie prac renowacyjnych w zabytkowej części odtworzono oryginalne lampiony, płaskorzeźby oraz iluminację świetlną wieży i całego obiektu.

PAWILON 6

Autor projektu: przebudowa i rozbudowa Studio ADS
Rok budowy: 1956-1957, przebudowa i rozbudowa 2008

Pawilon 6 powstał w 1957 r., a jego projektantami byli arch. Henryk Jarosz, Jerzy Liśniewicz i Jan Wellenger. Hala wykonana została jako konstrukcja żelbetowa, częściowo prefabrykowana i – co wyjątkowe w przypadku architektury targowej – podpiwniczona. Przeszklona ściana od strony parku targowego zapewniała mu dobre oświetlenie naturalnym światłem. Przez lata służył jako pawilon Niemieckiej Republiki Demokratycznej. Obecny kształt to efekt rozbudowy z 2008 r.. Dobudowana część otrzymała numer 6A. Zaprojektowało ją Studio ADS. Obiekt ten został połączony specjalnymi wielofunkcyjnymi łącznikami naziemnymi z największym pawilonem wystawienniczym MTP - pawilonem 5.

Wcześniej w tym miejscu stały dwa modernistyczne i nowatorskie pawilony zaprojektowane przez arch. Józefa Jędrzejczaka. Pierwszym z nich był oddany do użytku w 1961 r. Pawilon nr 17. Wyróżniał się on ciekawą bryłą – z całkowicie przeszklonymi bocznymi ścianami o ruchomej konstrukcji, które umożliwiały wjazd i wyjazd wszelkiego rodzaju dużych eksponatów oraz z wiszącym dachem, sprawiającym jednak wiele problemów zimą. Przy dużych opadach kumulował śnieg i trzeba było go odśnieżać ręcznie. Ale sama hala rekompensowała te niedogodności. Dzięki ruchomym ścianom umożliwiała eksponowanie wielkogabarytowych urządzeń i maszyn. Od 1962 r. pawilon na stałe został przypisany Związkowi Radzieckiemu.

Obok stał Pawilon nr 15, czyli targowy wieżowiec, oddany do użytku w 1962 r. Liczył siedem kondygnacji, przy czym był one poprzesuwane o półpiętra, w wyniku czego liczył 11 niezależnych półpięter. Pod kątem wystawiennictwa był jednak wyjątkowo niewygodny - małe nośności stropów pozwalały tylko na niewielkie eksponaty. Najczęściej wystawiały się tu spółdzielnie pracy i inni „małogabarytowi” wystawcy. Na jego szczycie znajdowała się kawiarnia z tarasem widokowym na tereny targowe i miasto.

W sąsiedztwie stał jeszcze jeden modernistyczny obiekt – pawilon nr 13, czyli tak zwany „Parasol” z 1958 r., według projektu Jerzego Staniszkisa, z charakterystycznym dachem z tkaniny.

„CZTEROPAK”

Autor projektu: przebudowa i modernizacja Studio ADS
Rok budowy: przebudowa i modernizacja 2008

To miejsce pokazuje zasadniczą zmianę kształtowania obiektów wystawienniczych na przestrzeni lat, od pojedynczych niewielkich pawilonów do zabudowy wielosegmentowej, skomunikowanej ze sobą, z położeniem nacisku na funkcjonalność, a nie formę architektoniczną, czy nowatorskie rozwiązania konstrukcyjne.

W skład „czteropaku” wchodzą cztery pawilony: 7, 7A, 8 i 8A, które w ramach modernizacji zostały połączone ze sobą funkcjonalnie. Jego najstarszymi elementami są pawilony 7 (według projektu Henryka Jarosza, Jerzego Liśniewicza i Jana Wellengera) i 8 (według projektu Zygmunta Lutomskiego) wybudowane w 1958 r. Pawilon 7A z 1965 r. to dawny pawilon Republiki Federalnej Niemiec zaprojektowany przez architektów zza zachodniej granicy. Wyróżnia się samonośnym dachem. Do 2013 r. częścią „czteropaku” był też „pawilon szwajcarski” (na podstawie projektu Biura Projektantów Miasta) z 1977 r. Budynek jednak wyburzono, ze względu na zbyt niskie wnętrza i brak możliwości budowy piętrowych stoisk. W jego miejscu postawiono nowy Pawilon 8A, z którego łącznikami można dostać się do Centrum Kongresowego i Sali Ziemi.

Po przebudowie z 2008 r. komunikację między pawilonami zapewniają przeszklone pasażem z alejami lipowymi. Projektanci zadbali, aby lipy najpierw nie ucierpiały podczas przebudowy kompleksu, a potem, by miały jak najlepsze warunki - zamontowano m.in. specjalne systemy nawadniające. „Czteropak” spełnia najbardziej wyszukane wymagania wystawiennicze. Wykorzystywany jest jako miejsce konferencyjne, ekspozycyjne, ale również reprezentacyjne, gdzie odbywają się różnorodne uroczyste wydarzenia. To w tym miejscu w 2008 r. odbywała się konferencja klimatyczna Organizacji Narodów Zjednoczonych (ONZ) – COP 14. Z kolei w 2020 r. urządzono tu szpital tymczasowy w związku z pandemią COVID-19.W halach wydzielono sale chorych, gabinety lekarskie i zabiegowe, magazyny leków, główny magazyn medyczny, zaplecze sanitarne dla pacjentów oraz pomieszczenia dla obsługi medycznej i socjalnej szpitala.

POZNAŃ CONGRESS CENTER

Autorzy projektu: Poznańskie Biuro Projektów Budownictwa Przemysłowego
Rok budowy: 1994

Nowoczesne centrum kongresowe, wystawiennicze i widowiskowe. Pawilon PCC w swej pierwotnej formie powstał w 1994 r. Koncepcja architektoniczna, założenia techniczno-ekonomiczne oraz wielobranżowy projekt techniczny obiektu zostały wykonane przez zespół projektantów z Poznańskiego Biura Projektów Budownictwa Przemysłowego, na czele z arch. mgr inż. Wojciechem Tkaczykiem. W 1994 r. pawilon otrzymał nagrodę I stopnia Ministra Gospodarki Przestrzennej i Budownictwa w dziedzinie architektura i budownictwo, za wybitne osiągnięcia twórcze. Zróżnicowana rzeźba terenu niweluje jego potężną kubaturę. Powierzchnia PCC jest ponad dwukrotnie większa od charakterystycznego czerwonego wieżowca - Collegium Altum Uniwersytetu Ekonomicznego, dominującego w centrum Poznania.

Po modernizacji według projektu Studia ADS zakończonej w 2012 r. pawilon został podwyższony o 4 metry, a wewnątrz powstała najnowocześniejsza wówczas sala kongresowa w Polsce na 2000 osób – Sala Ziemi. PCC umożliwia organizację zarówno kameralnych eventów i międzynarodowych konferencji na ponad 11 000 osób. W środku do dyspozycji klientów jest kilkadziesiąt sal konferencyjnych. Ponadto znajduje się tu kompleks restauracji Garden City, obsługujący zarówno wydarzenia targowo-kongresowe, jak i klientów indywidualnych.

To właśnie w PCC w 2016 r. odbyło się - pierwsze poza Warszawą - Zgromadzenie Narodowe, czyli plenarne posiedzenie obu izb polskiego parlamentu, zorganizowane w związku z obchodami 1050-lecia Chrztu Polski. W wydarzeniu wzięli udział m.in.: prezydent Andrzej Duda, członkowie Rady Ministrów z premier Beatą Szydło na czele, członkowie Konferencji Episkopatu Polski pod przewodnictwem metropolity poznańskiego abp. Stanisława Gądeckiego oraz przedstawiciele Parlamentu Europejskiego i korpusu dyplomatycznego. W PCC miały również miejsce m.in. kongres kobiet, kongres samorządowy oraz Szczyt Bałkanów Zachodnich z udziałem przywódców unijnych, szefów państw, ministrów spraw wewnętrznych, zagranicznych oraz gospodarki.

PAWILON 1

Autorzy projektu: arch. Stanisław Kirkin i Lucjan Ballenstedt
Rok budowy: 1947-1948

Gdy po II wojnie światowej przystępowano do odbudowy Międzynarodowych Targów Poznańskich, większość hal zniszczona była w 80 procentach. Zarząd Miasta wraz z Wydziałem Odbudowy, na którego czele stał arch. Stanisław Kirkin, zdecydowali o powiększeniu terenów Międzynarodowych Targów Poznańskich. Przyłączono ziemie, na których znajdowały się zniszczone przez niemieckiego okupanta cmentarze: znajdujące się od strony ulicy Bukowskiej nekropolie parafii Św. Marcina i Św. Marii Magdaleny (cmentarz farny) oraz cmentarz żydowski (od strony ulicy Głogowskiej). W miejscu tego ostatniego stanęła Hala Przemysłowa, czyli Pawilon nr 1. Jak sama nazwa wskazuje, wewnątrz prezentowano eksponaty polskiego przemysłu ciężkiego i maszynowego.

Była to pierwsza ekspozycyjna hala targowa zbudowana po wojnie. Stawiano ją tradycyjną metodą - przy użyciu cegieł, betonu i stali. Zajęło to półtora roku. Do hali doprowadzono bocznicę kolejową ze stacji Poznań Główny, przeznaczoną do transportu ciężkich i wielkogabarytowych eksponatów. W momencie oddania do użytku była najnowocześniejszym obiektem targowym.

Hala ma 8 937 m2 powierzchni użytkowej, a jego kubatura wynosi 70 931 m3. Ma trzy nawy, z których główna ma aż 32 metry szerokości – aż do 1995 r. żaden inny targowy budynek nie przekroczył takiej rozpiętości. Uzyskano ją bez podpór, dzięki półeliptycznym stalowym łukom umocowanym na ścianach antresoli. Nawy boczne hali mają po 10 metrów szerokości. Nawę od strony ulicy Głogowskiej – podobnie jak w przypadku Pawilonu nr 2 - przeznaczono na cele usługowo-handlowe.

Obecnie w pawilonie mają miejsce targi, wydarzenia korporacyjne i koncerty. Odbywały się tu spektakle teatralne w ramach Malta Festiwal. W 2014 r. W hali urządzono wystawę PWK Konkurencyjna Polska. Obiekt jest również udostępniany na realizację komercyjnych projektów.

PAWILON 2 – Hala Przemysłu Ciężkiego

Autor projektu: arch. Roger Sławski
Rok budowy: 1928-1929, przebud. 1946-1947

Budynek powstał w latach 1928-1929 na Powszechną Wystawę Krajową, podczas której pełnił funkcję Hali Przemysłu Ciężkiego. Zaprojektował go naczelny architekt Pewuki - Roger Sławski. Według pierwotnego projektu, hala miała być jeszcze większa i posiadać monumentalną wieżę. Względy oszczędnościowe i planowana mniejsza liczba wystawców doprowadziła do korekty planów i budowy mniejszego pawilonu. Ostatecznie powstała długa na 130 metrów hala z żelbetonu, o kaskadowym dachu, z oknami na trzech poziomach. Konstrukcja dachu, nowatorska jak na tamte lata, składała się z drewnianych kratownic. Zastosowano tu zupełnie nowatorski sposób nakrycia budynku – wykorzystano pionierską, trójprzegubową ramę rozpierającą, na której osadzono dwuspadowy dach nawy głównej. Duże półkoliste okna w ścianach bocznych oraz okna w kondygnacji górnej zapewniały bardzo dobre oświetlenie w ciągu dnia. Pawilon ozdobiono dwoma płaskorzeźbami symbolizującymi mechanikę i przemysł. We wnętrzu zastosowano intensywną kolorystykę, z kolei na zewnątrz stonowaną. Przez halę biegły dwa tory kolejowe, którymi dostarczano eksponaty. Zamontowano też suwnicę do ich rozładunku. Zniszczona podczas II wojny światowej hala została odbudowana w latach 1946-47 według projektu Stanisława Kirkina i Lucjana Ballenstedta, już ze zmienionym dachem i pozbawiona dekoracji. Zrezygnowano wówczas z podwójnego, zewnętrznego wywyższenia nawy środkowej na rzecz jednej tylko murowanej nadbudówki z łagodnym, dwuspadowym dachem.

Po odbudowie tylko środkowa część hali i antresole pełnią funkcje wystawiennicze. Nawę boczną od strony ulicy Głogowskiej przeznaczono na lokale usługowo-handlowe. W drugiej nawie znajduje się zaplecze użytkowe targów i archiwum.

Obecnie hala oprócz wystaw, służy m.in. celom kulturalnym: regularnie odbywają się tu koncerty i widowiska, tymczasowo działało tu Muzeum Motoryzacji. Przy okazji rewaloryzacji przestrzeni placu i stworzenia na Targach Stacji Kultury powstaną tutaj restauracje i punkty usługowe.

PAWILON 12 – Pałac Targowy

Autor projektu: arch.Stefan Cybichowski
Rok budowy: 1924-1925

Pierwszy Targ Poznański odbył się na przełomie maja i czerwca 1921 r. Z roku na rok impreza się rozwijała i rosło zapotrzebowanie na nowe pawilony. W 1923 r. Zarząd Miejski wykupił grunty zlokalizowane wokół Wieży Górnośląskiej. Rok później rozpisano konkurs na zaaranżowanie tej przestrzeni. Wygrał go arch. Stefan Cybichowski, który zaprojektował Pawilon 12, nazywany Pałacem Targowym oraz sąsiedni Gmach Administracji. Powstały one na V Targi Poznańskie (pierwsze międzynarodowe) w 1925 r. Dwukondygnacyjny pawilon o monumentalnej, klasycznej architekturze, zwieńczony attyką o powierzchni ponad 8 tys. m2 wybudowano w ekspresowym tempie – w zaledwie pół roku. Budowę rozpoczęto 20 października 1924 r. a zakończono 1 maja 1925 r. Prace przerwano tylko na siedem dni podczas największych mrozów. Konstrukcja pawilonu z cegły oraz słupów i belek żelbetowych była zwieńczona dachem o konstrukcji metalowo–szklanej, dającej piękne górne oświetlenie. Nad wejściem okolonym czteroma jońskimi kolumnami umieszczono herb Poznania. Wewnątrz pałacu, znajdowały się dwie sale, do których wpadało światło przez świetlik. Okalała je galeria z arkadami z ozdobną balustradą, wsparta na filarach ozdobionych na szczycie jońskimi kapitelami.

Budynek wpisał się w nowy układ przestrzenny i wyznaczył ramy kompozycyjne dla Powszechnej Wystawy Krajowej, podczas której służył jako Pawilon Przemysłu Metalowego - prezentowano tu różnego rodzaju maszyny w ruchu, m.in. nowoczesne kotły parowe, lokomobile czy wagony z fabryki H. Cegielskiego.

W czasie II wojny światowej budynek został poważnie zniszczony. Nigdy nie odbudowano skośnego dachu, attyki i zdobień, w tym herbu miasta. W 1945 r. pawilon zamieniono na składnicę mebli i sprzętów gospodarstwa domowego. Wnioski o ich przydział można było składać w Zarządzie Miejskim.

Obecnie służy jako magazyn. Budynek zyska nową funkcję przy okazji rewaloryzacji przestrzeni placu i stworzenia na Międzynarodowych Targach Poznańskich Stacji Kultury.

GMACH ADMINISTRACYJNY – Belweder

Autor projektu: arch. Stefan Cybichowski
Rok budowy: 1924-1925

To jeden z dwóch obiektów (drugim jest Pawilon 12 - Pałac Targowy) na terenie Międzynarodowych Targów Poznańskich o charakterze pałacowym. Zamykają oś widokową na tereny targowe od strony Dworca Zachodniego. Trzypiętrowy budynek o neobarokowej formie składa się z dwóch części. Korpus główny, przeznaczono na administrację targów. W drugiej części, znajdującym się z tyłu w Belwederze, przez lata funkcjonowała restauracja i kawiarnia, o bardzo bogatym wystroju wnętrz. Sala bankietowa Belwederu – największa i najnowocześniejsza w mieście - uznawana była wówczas za najbardziej ekskluzywne miejsce Poznania. Restauracja i kawiarnia były w stanie pomieścić w sali i w ogródkach nawet 2000 osób. W lokalu urządzano wytworne bale, na których do białego rana bawiła się śmietanka towarzyska Poznania, jak i huczne imprezy. Jedna z nich – wiec wyborczy Stronnictwa Narodowego z 23 listopada 1933 r. - zakończyła się potężną awanturą. Zaczęło się od rzucania krzeseł przez przeciwników endecji, a skończyło ucieczką ludzi przez okna i drzwi i walką wręcz na kastety i laski. Rannych zostało 19 osób.

Od 1930 r. w głównej części budynku mieściło się Muzeum Miejskie. Po zniszczeniach wojennych Gmach Administracji został odbudowany w uproszczonej formie – bez zdobień i z płaskim dachem.

W 1957 r. w Belwederze powstało pierwsze poznańskie studio telewizyjne. By je urządzić, zamurowano okna. Pierwszy program oglądany był w zaledwie 100 odbiornikach zarejestrowanych w mieście. Funkcję gastronomiczną przejęła uruchomiona w tym samym roku znajdująca się tuż obok restauracja Adria.

W okresie PRL na szczycie Gmachu Administracji znajdował się neon z napisem „WITAMY W POZNANIU”, który widzieli wszyscy podróżni wychodzący z Dworca Zachodniego. Obecnie w budynku znajdują się biura administracji i wydziałów technicznych Międzynarodowych Targów Poznańskich.

WEJŚCIE WSCHODNIE

Autor projektu: Studio ADS
Rok budowy: 2003

Pawilon w formie westybulu, zlokalizowany we wschodniej części MTP w Poznaniu, na osi Mostu Dworcowego. To tu od zawsze znajdowało się wejście na targi, jednak aż do 2003 r. zwiedzający musieli stać w kolejkach do kas – często bardzo długich - pod gołym niebem.

Wejście wyznaczono w tym miejscu już podczas zorganizowanej w 1911 r. Wystawy Wschodnioniemieckiej, która „wskazała” lokalizację Międzynarodowych Targów Poznańskich. W 1926 r. stanęły tu dwa pylony zwieńczone kulami zaprojektowane przez Adolfa Berezowskiego, pod którymi w kwadratowych podcieniach urządzono kasy. Nie przetrwały one jednak II wojny światowej.

Do lat pięćdziesiątych wejście prowadziło przy Wieży Górnośląskiej, później powstała na jej szkielecie charakterystyczna Iglica. Przed nią znajdował się Plac Masztowy, gdzie powiewały ułożone w porządku alfabetycznym flagi państw, z których pochodzili wystawcy targowi (za obowiązujące uznaje się nazwy krajów w języku angielskim). Na środku placu stała charakterystyczna konstrukcja ażurowego modelu kuli ziemskiej z literką „P” w środku podświetlaną neonem – nazywana też „globusem”. Przy wejściu wschodnim przez lata „na kurzej stopie” usytuowana była budka Milicji Obywatelskiej.

Budowa „akwarium”, jak nazywane jest obecne wejście wschodnie, ruszyła w 2001 r. By Iglica pozostała widoczna, elewacja została wykonana ze specjalnego kilkuwarstwowego szkła wzmocnionego folią. Najpierw ustawiono stalową konstrukcję, która wśród pracowników MTP zyskała miano „trzepaka”. Potem zdemontowano znajdującą się pod nią kulę z targowym logo i położono fasadę ze szkła.

W Holu mieszczą się m.in. kasy biletowe i punkty informacji targowej, dwie nowoczesne sale konferencyjne oraz obszerna antresola.

Obecne wejście połączono z budynkiem Centrum Targowego, które otwarto w 1973 r. To właśnie tam, w sali konferencyjnej Lech Wałęsa wygłosił słynne hasło: „Polska będzie drugą Japonią”. Obok znajdowała się kultowa restauracja „Adria”, w której koncert na weselu w 1984 r. dał zespół Iron Maiden. Lokal istniał do 2003 r.

PAWILON 11 – Wieża Górnośląska, Iglica

Autor projektu: arch. Bolesław Szmidt
Rok budowy: 1954-1955

Licząca 70 m wysokości „Iglica” to niekwestionowany symbol Targów i jeden z obiektów trwale kojarzonych z Poznaniem.

Obiekt powstał na pierwsze Międzynarodowe Targi Poznańskie po pięcioletniej przerwie. Rok później na szczycie pawilonu przypominającego rakietę, Francuzi zamontowali olbrzymią antenę telewizyjną i rozpoczęli w Poznaniu nadawanie pierwszych eksperymentalnych programów. Sprzęt telewizyjny odkupiły władze wojewódzkie, co dało początek poznańskiej telewizji.

Pawilon powstał na szkielecie innego wybitnego obiektu – Wieży Górnośląskiej, wybudowanej na Wystawę Wschodnioniemiecką w 1911 r. Autorem projektu był Hans Poelzig, który na czas imprezy w górnej części zaprojektował kawiarnię z widokiem na panoramę miasta. Wewnątrz wieży zamontowano windę, a na jej szczycie potężny reflektor o mocy 61 milionów świec. Po wystawie na szczycie budowli zamontowano olbrzymi, największy w Niemczech, zbiornik wodny o pojemności 4 000 m3. Zaopatrywał on w wodę Łazarz i Jeżyce. Od tego momentu wieża pełniła w sposób nowatorski dwie funkcje: wystawienniczą i wieży ciśnień. Znawcy architektury uznawali budynek za dzieło sztuki, stał się też inspiracją dla filmowców - niemiecki scenograf Ericha Kettelhunt, który projektował wieżowce do filmu „Metropolis” z 1927 r. w reżyserii Fritza Langa w podobnej wieży ulokował siedzibę magnata przemysłowego Johna Fredersena. Kadry z filmu wykorzystał potem w swoim teledysku do utworu „Radio Ga Ga” zespół Queen.

Przed Powszechną Wystawą Krajową, żelazną konstrukcję wieży przemalowano na czerwono i niebiesko. Podczas bombardowań w czasie II wojny światowej została ona uszkodzona, ale jeszcze do połowy lat 50. XX wieku zachowana była jej dolna kondygnacja, z ażurową koroną zamiast zbiornika. Swoje eksponaty wystawiał tam na pierwszych powojennych Międzynarodowych Targach Poznańskich Związek Radziecki. Los Wieży Górnośląskiej przekreślić mogła projektowana droga, która miała połączyć most Dworcowy z ulicą Konopnickiej. Ostatecznie z planów rezygnowano. W latach 1954-55 arch. Bolesław Szmidt nadał hali obecny kształt architektoniczny z charakterystyczną wysmukłą iglicą. Na początku XXI wieku pawilon poddano gruntownej modernizacji i odsłonięto we wnętrzu oryginalną nitowaną konstrukcję Wieży Górnośląskiej.

W opinii ekspertów obiekt poprzez swoją architekturę łączy tradycje targowe Poznania i ciągłość wystawienniczą oraz chęć zmian i promowania nowych wartości, niesionych przez współczesność.